Jak i gdzie mogę odrzucić spadek mieszkając w Anglii?
Niezależnie czy mieszkasz w Polsce, w UK, czy gdzieś za granicą, każdy z nas prędzej czy później zetknie się z postępowaniem spadkowym. I niestety, często się zdarza, że po śmierci kogoś z rodziny, zamiast majątku do podziału, zostają w spadku nam tylko do spłaty same długi. Poniżej przygotowaliśmy poradnik – co należy wiedzieć i jak należy się zabezpieczyć, aby ty i twoje dzieci nie musiały spłacać długów spadkowych.
9 NAJBARDZIEJ ISTOTNYCH SPRAW O KTÓRYCH MUSISZ WIEDZIEĆ:
• Ile mam czasu na odrzucenie spadku?
• Gdzie mogę złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?
• Gdzie odrzucić spadek, jeżeli mieszkam w UK?
• Jakie dokumenty należy posiadać?
• Czy po odrzuceniu spadku dług przejdzie na moje dzieci?
• Czy mogę odwołać oświadczenie o odrzuceniu spadku?
• Czy mogę się rzecz spadku na matkę/ojca/brata?
• Co się stanie, jeżeli nie zdążę odrzucić spadku w terminie?
• Jak umówić się z notariuszem w UK, aby odrzucić spadek?
Co muszę wiedzieć?
Zgodnie z przepisami prawa polskiego, w przypadku śmierci osoby, jego majątek oraz wszelkie zobowiązania, a w tym i długi, przechodzą po linii prostej na spadkobierców ustawowych (np. żona, dzieci, rodzice, rodzeństwo). Stąd, gdy wiadomo jest, że osoba zmarła pozostawiła po sobie tylko długi, aby się zabezpieczyć i uwolnić od spłaty tych długów, najlepszym rozwiązaniem w tej sytuacji będzie odrzucić ten spadek w całości.
Ile mam czasu na odrzucenie spadku?
Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku należy złożyć w ciągu 6-ciu miesięcy, licząc od dnia, w którym dowiedzieliśmy się o tym, że jesteśmy spadkobiercą. Najczęściej dla najbliższych spadkobierców jest to data śmierci osoby, po której dziedziczymy. Dla dalszych krewnych lub w sytuacji, kiedy nie mogliśmy wiedzieć o śmierci spadkodawcy, termin ten liczy się od daty, kiedy dowiedzieliśmy się o dziedziczeniu.
Gdzie mogę złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?
Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć, w jeden z poniżej sposobów:
1) Osobiście w sądzie spadkowym (właściwy sąd spadkowy to sąd rejonowy według ostatniego miejsca zameldowania osoby zmarłej)
2) Osobiście przed notariuszem w UK
3) Za pośrednictwem pełnomocnika – tzn., jeżeli samodzielnie nie możemy lub nie mamy czasu się zajmować sprawą spadkową. Do tego możemy upoważnić kogoś z rodziny (np. może być: rodzic, małżonek, rodzeństwo, dzieci, współuczestnik w sprawie lub adwokat), udzielając im stosowne notarialne pełnomocnictwo do reprezentowania naszych spaw spadkowych.
Gdzie lepiej odrzucić spadek w sądzie czy u notariusza?
Mając na uwadze, że powrót do Polski, aby odrzucić spadek będzie się wiązać z kosztami przelotu, kosztami dojazdu i podróży, w tym koniecznością wykorzystania dni urlopowych, stąd prawdopodobniej, jeżeli mieszkasz w UK, najprościej i najszybciej będzie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku przed notariuszem.
Jakie dokumenty należy posiadać?
Aby móc złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku, osoba musi być pełnoletnia (powyżej 18 lat). Powinna posiadać ważny dokument tożsamości – paszport lub dowód osobisty oraz odpis aktu zgonu osoby zmarłej (może być kopia aktu) po kim chcemy odrzucić spadek. W celu poświadczenia podpisu, notariusz również będzie wymagał potwierdzenia adresu zamieszkania w UK (np. pismo urzędowe, lub rachunek za prąd lub wyciąg bankowy za okres ostatnich 3 miesięcy, gdzie będzie widać imię nazwisko i adres osoby składającej podpis).
Jak mogę złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?
Mając powyższe niezbędne dokumenty, należy się umówić z stosownym notariuszem na wizytę i w jego obecności złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku (więcej na temat: gdzie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w UK?).
Warto Wiedzieć: Aby oświadczenie było skuteczne, musisz je jeszcze opatrzyć klauzulą apostille oraz przedłożyć w sądzie spadku. Należy pamiętać, aby zmieścić się w terminie wspomnianych 6 miesięcy. Wiadomo, że czas szybko leci stąd, nie należy odkładać tego na ostatnią chwilę.
Alternatywnie, jeżeli nie posiadamy wszelkich niezbędnych danych czy dokumentów na temat osoby zmarłej, wtedy możemy udzielić upoważnienie komuś z rodziny w Polsce. Aby to oni mogli nas reprezentować w sprawie spadkowej, pobrać niezbędne dokumenty i w naszym imieniu złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. (więcej na temat: Jak udzielić pełnomocnictwo do sprawy spadkowej w UK?)
Czy po odrzuceniu spadku dług przejdzie na moje dzieci?
Tak, w momencie, gdy złożymy oświadczenie o odrzuceniu spadku, AUTOMATYCZNIE ten spadek w linii prostej przechodzi na nasze dzieci. Stąd, aby uniknąć spłaty długów, dzieci również będą musieli złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Sprawa jest prosta, jeżeli dzieci są pełnoletnie. Oni mogą to zrobić w taki sam sposób jak i my, tzn., samodzielnie umówić się z notariuszem i złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Natomiast, w przypadku dzieci małoletnich (do 18 lat) to rodzice, jako prawni opiekunowie dziecka, muszą złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku. Niestety, aby rodzice mogli odrzucić spadek w imieniu dzieci najpierw będą musieli uzyskać zezwolenie sądu rodzinnego w Polsce do odrzucenia spadku w imieniu dzieci (więcej na temat: Odrzucenie spadku w imieniu nieletnich w UK).
Co się dzieje z długami po odrzuceniu spadku?
Spadkobierca, który odrzuca spadek, jest wyłączony z dziedziczenia i jest traktowany tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Oznacza to, że nie otrzymuje majątku zostawionego przez zmarłego, ale też nie odpowiada za długi związane ze spadkiem. Warto jednak tu jeszcze raz podkreślić fakt, że po odrzuceniu, spadek ten ustawowo przechodzi dalej po linii prostej na dzieci, a jeżeli dzieci nie mamy na rodzeństwo.
Czy mogę odwołać oświadczenie o odrzuceniu spadku?
Oświadczenie o odrzuceniu lub przyjęciu spadku ma charakter nieodwołalny – to znaczy, jeżeli złożyłem oświadczenie o spadku, później nie będzie możliwości zmiany czy odwołania decyzji w tym zakresie (są tylko bardzo ograniczone wyjątki, kiedy to sąd może rozważyć odwołanie się od oświadczenia, np. oświadczenie złożone pod pływem przymusu czy groźby).
Czy mogę się rzecz spadku na matkę/ojca/brata?
Nie można zrzec się spadku na czyjąś rzecz (tzn. nie ma opcji, żeby się zrzec swojej części spadku, aby ona przeszła na własności matki/ojca/brata). Przepisy prawa polskiego przewidują TYLKO trzy opcje ustosunkowania się co do spadku, a mianowicie:
1) Przyjąć spadek w całości
lub
2) Przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza
lub
3) Odrzucić spadek w całości
Jak zrobić, aby moja część spadku przeszła na inną osobę?
Jeżeli chcemy, aby nasza część spadku przeszła na inną konkretnie sprecyzowaną osobę, to w takiej sytuacji należy przyjąć spadek (opcja 1 lub 2 powyżej) i udzielić pełnomocnictwo osobie zaufanej (np. komuś z rodziny lub adwokatowi), aby mogła w naszym imieniu uregulować wszelkie sprawy spadkowe, i przenieść nam przynależną część spadku na inną osobę (więcej na temat: Jak udzielić pełnomocnictwo będąc w UK?).
Co się stanie, jeżeli nie zdążę odrzucić spadku w terminie?
Jeżeli z jakichkolwiek przyczyn osoba nie zdąży w terminie 6 miesięcy od powołania do spadku jego odrzucić. W takiej sytuacji zgodnie z przepisami, spadek ten automatycznie jest uznawany jako przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi w spadku jedynie do wysokości wartości majątku spadkowego. Np., jeżeli w spadku całość długów wynosi na kwotę 15 tys., natomiast wartość pozostawionego majątku w dniu spadku jest szacowana tylko na 10 tys. to spadkobierca będzie odpowiadał za spłatę długów tylko do wysokości 10 tys.
Warto Wiedzieć: Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza wiąże się z pewnymi kosztami, które to spadkobiercy również będą musieli ponieść. Będą to przede wszystkim koszty pochodzące z tytułu wygrodzenia komornika – za dokonanie spisu inwentarza, oszacowanie wartości przedmiotów i praw wchodzących w skład spadku, oraz określenie wartości długów obciążających spadek.
Jeśli spadkodawca miał kredyt hipoteczny to zasada ograniczenia odpowiedzialności z tytułu dobrodziejstwa inwentarza nie będzie miała zastosowania co do nieruchomości obciążonej hipoteką w masie spadku. A więc bank w sytuacji, w której dług spadkodawcy nie byłby spłacany może skierować roszczenie przeciwko każdorazowemu właścicielowi danej nieruchomości i przeprowadzić postępowanie egzekucyjne z nieruchomości.
Jak sprawdzić, czy zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe?
Jeżeli masz ograniczony kontakt z rodziną i nie możesz uzyskać informacji czy zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe po zmarłym – możesz to sprawdzić samodzielnie:
a) Jedną z możliwości to kontakt telefoniczny z biurem obsługi interesanta w sądzie spadku (tzn., właściwego Sądu Rejonowego według ostatniego miejsca zamieszkania osoby zmarłej). Gdzie można się zapytać, czy toczyła się sprawa o stwierdzenie nabycia spadku. Aby uzyskać szczegóły sprawy trzeba będzie podać PESEL, imię i nazwisko oraz ostatni adres zamieszkania osoby zmarłej albo dane osoby, która według naszej wiedzy mogła wystąpić do sądu o stwierdzenie nabycia spadku.
b) Drugą z możliwości to skorzystanie z wyszukiwarki Rejestru Spadkowego dostępnego w Internecie – Rejestry Notarialne. Rejestr Spadkowy jest dostępny bezpłatnie. Owszem sam rejestr nie zawiera treści dokumentów, jednak można w nim ustalić szczegóły, gdzie te dokumenty można odnaleźć. Aby uzyskać informacje należy wypełnić elektroniczny formularz podając PESEL lub imię, nazwisko oraz ostatni adres zamieszkania osoby zmarłej.
PODSUMOWANIE
Gdy mamy do czynienia ze spadkiem i jest wiadomo, że osoba pozostawiła po sobie tylko długi. Aby się zabezpieczyć i uwolnić się od spłaty tych długów, najlepszym rozwiązaniem w tej sytuacji będzie odrzucić ten spadek w całości. Aby odrzucić spadek trzeba, w terminie 6 miesięcy od momentu powołania do spadku, złożyć przed notariuszem pisemne oświadczenie o odrzuceniu spadku.
Aby notariusz mógł poświadczyć twoje oświadczenie, musisz przedstawić następujące dokumenty:
1) Paszport lub dowód osobisty
2) Odpis aktu zgonu osoby zmarłej (może być kopia aktu)
3) Potwierdzenie adresu zamieszkania w UK
Pamiętaj, że notarialnie poświadczone oświadczenie o odrzuceniu spadku, aby miało pełną moc prawną, trzeba będzie jeszcze opatrzyć klauzulą apostille. Dopiero po legalizacji dokumentu klauzulą, można go będzie przedstawić do właściwego sądu spadku i ostatecznie zamknąć sprawę. (więcej na temat: Gdzie w UK mogę złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku wraz z klauzulą apostille?)
Należy również pamiętać, iż po odrzuceniu spadku, ten spadek automatycznie przechodzi na nasze dzieci. Jeżeli dzieci są pełnoletnie to oni powinni w taki sam sposób odrzucić spadek w swoim imieniu. Jeżeli natomiast mamy dzieci nieletnie, to obowiązek na odrzucenie spadku czuwa na rodzicach (więcej na temat: Odrzucenie spadku w imieniu dzieci nieletnich w UK).